Ύβρις (2001)

Η ελευθερία. Το δικαίωμα στην αναζήτηση της Αλήθειας, η Γνώση.

Βλέπουμε ταινίες με εγκληματίες που προσπαθούν να αποδράσουν από φυλακές και έχουν καλό τέλος όταν τα καταφέρουν. Θαυμάζουμε φιλοσόφους που έζησαν για να βρουν απαντήσεις.

Κάθομαι εδώ, μπροστά στο τζάκι ενός ξεχασμένου ξενοδοχείου και προσπαθώ να βάλω στο χαρτί όλα τα ερωτήματα μου και ακούω ένα παιδί, στην ηλικία μου, να λέει ότι επειδή ένας άνθρωπος που αγαπάει αρρώστησε αποφάσισε(!) ότι δεν υπάρχει Θεός, και πως σ’ αυτά που του έμαθαν από παιδί γι’ Αυτόν «κάτι δεν κολλάει».

Δεν χρειάζεται να υποφέρουμε εμείς ή οι δικοί μας για να αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε. Το ερώτημα παραμένει πάντα εκεί, λες και ο Θεός θέλει να Τον αμφισβητήσουμε, αν το αγνοήσουμε μας αναγκάζει να το αντιμετωπίσουμε. Κάποια στιγμή έρχεται η ώρα να αποφασίσουμε τι πιστεύουμε.

Η ιστορία του Ιακώβ, ενός ανθρώπου που πάλεψε ένα ολόκληρο βράδυ με τον Θεό (ή κάποιον άγγελό Του), για να Τον πείσει να τον ευλογήσει επειδή κινδύνευε αφού είχε κοροϊδέψει και τον αδελφό και τον πεθερό του και τον κυνηγούσαν και οι δυο (Γένεση 32:23-33), η ιστορία του λοιπών ξαφνιάζει. Ειδικά το γεγονός ότι ο Θεός τελικά τον ευλόγησε –αν και κούτσαινε όλη την υπόλοιπη ζωή του μετά από αυτήν την πάλη.

Θα έλεγε κανείς ότι διέπραξε ύβρη, πίστευε ότι μπορεί να νικήσει τον ίδιο τον Θεό και μάλιστα ενώ ο ίδιος δεν ήταν «δίκαιος».

Παράξενο είναι επίσης που ο ίδιος ο Χριστός υπόσχεται πως όποιος ψάχνει θα βρει, όποιος ζητάει θα πάρει (Λουκάς 11:9,10). Όλα αυτά είναι αντίθετα από το μυστικιστικό, μοιρολατρικό κλίμα που υπάρχει στη θρησκεία, σχεδόν σε όλες τις θρησκείες.

Αν δεχθούμε ότι ο Θεός έφτιαξε τα πάντα και τη θεωρία, που έχει αρχίσει να εξαπλώνεται τα τελευταία χρόνια, που λέει πως Επιστήμη και θρησκεία δεν συγκρούονται, σε μία ένωση αυτόν των δυο μπορούμε να συμπεράνουμε πως η μετατροπή της ενέργειας σε ύλη ήταν ο τρόπος που ο Θεός δημιούργησε τον Κόσμο (εμείς μπορούμε μόνο να μετατρέψουμε την ύλη σε ενέργεια).

Τραβώντας το λίγο παραπέρα και χρησιμοποιώντας την παραβολική (ίσως) περιγραφή της Δημιουργίας, στην αρχή του πρώτου βιβλίου της  Αγίας Γραφής, όπου ο Θεός «είπε» και «έγινε», καταλήγουμε στο ότι ο ίδιος ο Λόγος Του (κομμάτι της ενέργειας Του) έγινε ύλη. Άρα τα πάντα είναι κομμάτι Του!

Τα πάντα. Δηλαδή τα χρώματα, η φύση, οι επιθυμίες, ο Έρωτας...

Κι όλα αυτά ήταν δικά μας, εξαρχής.

Εκτός από τη Γνώση.

Την οποία «αγοράσαμε» με την τιμωρία που ακολούθησε το «προπατορικό αμάρτημα». Ο άνθρωπος διάλεξε να φύγει από τον παράδεισο με αντάλλαγμα τη «γνώση του καλού και του κακού». Και ο ίδιος ο Θεός παραδέχτηκε ότι «τώρα πια ο άνθρωπος έγινε σαν ένας από μας...» (αναφέρεται στον εαυτό Του στον πληθυντικό για να δείξει την τριαδικότητα Του) «...στο να γνωρίζει το καλό και το κακό» (Γένεση 3:22α).

Πώς θα μπορούσε λοιπόν να μας κρίνει για τις ανάγκες που προέρχονται από Αυτόν τον ίδιο;

Και πώς μπορεί να ονομάσει κανείς Ελευθερία τη μοναδική επιλογή που έμαθα ως παιδί ότι μας δίνει «ή Αυτός ή αιώνιος θάνατος», αν και μια τέτοια επιλογή άμα δεχθεί κανείς τα παραπάνω –ότι Αυτός είναι τα Πάντα- μου ακούγεται αρκετά δίκαιη!

Εδώ θα πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι δεν αμφισβητώ την ύπαρξη του «Κακού», ούτε και το αξίωμα πως ο Θεός είναι «Καλός». Απλώς πιστεύω ότι επιλέγει να είναι Καλός, γιατί αν δεν μπορούσε να επιλέξει το Κακό αυτό δεν θα υπήρχε. Δεν προσπαθώ ούτε να πω πως «τα πάντα επιτρέπονται». Τα «δικαιώματα» μας σταματούν εκεί όπου αρχίζουν τα «δικαιώματα» του συνανθρώπου μας.

Όμως οι κανόνες που η θρησκεία, οι θρησκείες, επιβάλουν στους οπαδούς τους είναι πολύ πέρα από την ομαλή συμβίωση των ανθρώπων.

Όλα αυτά δεν συμβαδίζουν με την Αγάπη του Θεού, ενός Θεού που έδωσε τη ζωή Του για μια ανθρωπότητα που Τον αρνήθηκε. Δεν συμβαδίζουν με τον χαρακτήρα που μας παρουσιάζει ο Ίδιος ότι έχει μέσα από τον Λόγο Του, την Βίβλο.

Όλα αυτά μου δημιουργούν ένα μπέρδεμα, μια σύγχυση, η οποία δεν δέχομαι ότι την προκάλεσε Αυτός.

Χωρίς αυτό να μειώνει την αυτάρκεια και τη Δύναμη Του, από το γεγονός ότι εμείς έχουμε επιθυμίες, ανάγκες για σχέσεις (οικογένεια, φιλία, Έρωτα) και επικοινωνία, και ότι είμαστε κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση Του (Γένεση 1:27) οδηγούμαστε στο συμπέρασμα πως έχει κι Εκείνος τις ίδιες ανάγκες με μας.

Απόδειξη είναι ότι μέσα στην Αγία Γραφή παρουσιάζεται ως ο Αγαπημένος του λαού Του, της Εκκλησίας συνολικά και του καθένα μας προσωπικά (βλ. Άσμα Ασμάτων, Αποκάλυψη κτλ.).

Έτσι πέρα απ’ τους νόμους και τους κανόνες που οι «εκπρόσωποι» Του κατά καιρούς έθεσαν, βλέπουμε τον Ίδιο να αποδέχεται, να συναναστρέφεται και να κατανοεί τον τελώνη, την πόρνη, τον ληστή και τη μοιχαλίδα (Λουκάς 19:1-10, Λουκάς 7:36-50, Ιησούς του Ναυή 6:22, Λουκάς 23:39-43, Ιωάννης 8:1-11).

Οι ανάγκες αυτές, η δυνατότητα που μας δίνει να Τον πλησιάσουμε, η ανά τους αιώνες αναζήτηση επικοινωνίας μαζί μας, με αρχή τη Δημιουργία, όλα αυτά οδηγούν στη διαπίστωση  πως ο Θεός είναι Πρόσωπο.

Μέσα στην Αγία Γραφή είναι φανερό. Τόσο στην Παλαιά όσο και στην Καινή Διαθήκη αποκαλύπτει το «Πρόσωπο» Του σε όσους Τον αναζητούν.

Ως εκ τούτου είναι μάταιη η όποια προσπάθεια να Τον αποφύγουμε και να Τον αρνηθούμε. Βρίσκεται πλάι μας, είναι «τα πάντα εν πãσι» (Ά Κορινθίους 15:28β).

Ο κάθε άνθρωπος έχει ένα κομμάτι δικό Του και κάθε σχέση μεταξύ μας είναι επικοινωνία με τον Ίδιο.